Raki vs. raczki, kiedy i których użyć?

Wstęp

Z nadejściem zimy, przygotowania do wypraw nabierają szczególnego znaczenia. Jak mówi przysłowie: „przezorny zawsze ubezpieczony”. W ostatnich latach, gdy zimy częściej zaskakują nas oblodzeniem niż śnieżnymi krajobrazami, warto zaopatrzyć się w dodatkowe raczki, aby uniknąć nieprzyjemnych upadków, które mogłyby zepsuć wycieczkę. Przeanalizujmy wspólnie tę kwestię, aby ułatwić wybór odpowiednich rozwiązań.

Jak wybrać te właściwe?

Wybór odpowiednich raczków lub raków spośród bogatej oferty rynkowej może wydawać się wyzwaniem. Aby ułatwić decyzję, warto odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań:

• Przeznaczenie: Jakie góry i warunki planujemy pokonać? Warunki na szlakach turystycznych w polskich górach znacznie różnią się od wysokogórskich tras w szwajcarskich czterotysięcznikach. Należy również uwzględnić, czy planujemy jednodniową wycieczkę, czy wielodniową wyprawę, podczas której kluczowa jest waga i objętość plecaka.

• Kompatybilność z obuwiem: Istotnym czynnikiem jest rodzaj obuwia, do którego będziemy mocować raczki lub raki. Raczki muszą idealnie pasować, zwłaszcza do miękkich, elastycznych podeszw. W przypadku raków, wybór zależy od typu buta. Możesz wybrać raki turystyczne, półautomatyczne lub automatyczne, o czym szerzej poniżej.

• Budżet: Inwestycja w sprzęt powinna odzwierciedlać częstotliwość jego użytkowania. Do sporadycznego użytku w terenie miejskim wystarczą tańsze modele. Natomiast częste wyprawy górskie lub coroczne ekspedycje wysokogórskie wymagają solidnych, niezawodnych raków lub raczek.

Wybór podstawowych typów

Raczki

Raczki stanowią doskonałe wsparcie podczas poruszania się po oblodzonym terenie, zarówno w mieście, jak i w górach. Warto mieć je w plecaku zimą, gdy pogoda i warunki atmosferyczne szybko się zmieniają.

Rodzaje raczków

Na rynku dostępne są dwa główne typy raczków:

• Raczki gumowe: Wyposażone w kolce lub korki, są najprostszą i najbardziej ekonomiczną opcją. Nie sprawdzą się w trudnym terenie górskim, gdzie małe kolce nie zapewniają wystarczającej stabilności. Idealnie nadają się na oblodzone chodniki i szlaki turystyczne o niskim stopniu trudności.

• • Dostępne są modele w formie gumowej obręczy, dopasowującej się do kształtu podeszwy, lub formowane nakładki, a także minimalistyczne paski na czubki butów. Kolce mogą być wykonane z twardego plastiku lub metalu.

• • Zaletą jest niska cena, kompaktowe rozmiary oraz łatwość zakładania i zdejmowania. Wadą jest mniejsza trwałość – guma i paski szybko się zużywają, dlatego są to raczki na okazjonalne wyjścia.

Raczki łańcuchowe ultralekkie: W połączeniu z gumową nakładką, są odpowiednie do biegania lub lekkich wędrówek, zapewniając wystarczającą przyczepność.

• Raczki łańcuchowe: Dostępne z mniejszymi lub większymi kolcami. Modele z mniejszymi kolcami sprawdzą się podczas biegania po zamarzniętych chodnikach, a te z większymi stanowią kompromis między raczkami a rakami turystycznymi. Kolce połączone łańcuszkami zapewniają kompaktowość i wytrzymałość.

• • W terenie miejskim kolce mogą być zbyt duże i niewygodne. Te raczki nadają się do zimowych wędrówek górskich, gdzie teren zmienia się między zamarzniętą ziemią a oblodzonym śniegiem. Stalowe kolce doskonale „wgryzają się” w podłoże, zapewniając stabilność.

• • Zaletą jest idealne przyleganie do podeszwy i pewne trzymanie stopy nawet na stromym terenie. Modele w rozmiarach S, M, L, XL są odpowiednie do wymagających tras górskich. Zakładanie i zdejmowanie jest proste, jak w przypadku klasycznych raczek gumowych.

Należy pamiętać, że nawet raczki łańcuchowe nie zastąpią raków w bardzo wymagającym terenie wysokogórskim.

Raczki łańcuchowe z większymi kolcami: Idealne do zimowych wędrówek i przejść górskich. Guma nie ingeruje w przestrzeń podeszwy, dzięki czemu nie zużywa się tak szybko, a wsparcie stopy jest lepsze.

Raki

Raczki i raki pełnią podobną funkcję, ale są przeznaczone do różnych terenów. Raczki łańcuchowe zapewniają wsparcie na stromym terenie, ale na trasy z bardzo stromymi podejściami i zejściami, gdzie grozi upadek z wysokości, niezbędne są raki.

Rodzaje raków

Raki klasyfikujemy według sposobu mocowania do obuwia turystycznego. Wybór odpowiedniego typu zależy od rodzaju obuwia i planowanej aktywności.

• Raki turystyczne: Pasują do każdego obuwia turystycznego, zapewniają stabilność nawet w miękkich butach kategorii A/B. Ich uniwersalność, przystępna cena oraz łatwość zakładania to główne zalety. Są przeznaczone do lekkiego i średnio trudnego terenu wysokogórskiego, gdzie wystarczy turystyczny czekan.

Ilustracja montażu turystycznych raków.

• Raki turystyczne półautomatyczne: ten system jest nieco bardziej wytrzymały i wymaga użycia turystycznego obuwia przeznaczonego do tego celu. Zazwyczaj należą do kategorii C/D, czyli twardych butów ze wzmocnioną piętą. Pięta jest wyposażona w specjalny rowek, w którym opiera się półautomatyczne mocowanie; czubek działa podobnie jak w przypadku turystycznych raków. Stabilnie trzymają się w twardych butach podczas stromych przejść, a ich zaletą jest większa niezawodność w porównaniu z rakami turystycznymi. Należą do wyższej półki cenowej, a ich wybór, biorąc pod uwagę kompatybilność z obuwiem, jest bardziej ograniczony.

Raki półautomatyczne można przekształcić w automatyczne, wymieniając czubek.

• Raki automatyczne: są to najbardziej niezawodne i wytrzymałe raki. Przeznaczone są głównie do twardych i ekspedycyjnych butów z rowkiem zarówno w czubku, jak i w pięcie, lub dla narciarzy skialpinistycznych. Ich mocowanie do obuwia jest szybkie i łatwe dzięki zastosowanemu systemowi. Raki te używane są podczas wysokogórskich ekspedycji lub w bardzo trudnym terenie wspinaczkowym. Do wspinaczki lodowej istnieją także automatyczne raki wspinaczkowe, które różnią się od klasycznych specjalnie zmodyfikowanym czubkiem z wymiennymi kolcami. Stosuje się je przy częstych wysokogórskich ekspedycjach w połączeniu z mieszanym stylem wspinaczki.

Szczegółowe mocowanie czubka i pięty automatycznych raków dla narciarzy skialpinistycznych.

Na rynku jest szeroki wybór. Można natknąć się na raki z 10 lub 12 kolcami, wykonane z aluminium lub stali. Wszystko zależy od waszych preferencji: waga vs. trwałość, a przede wszystkim przeznaczenia do konkretnego terenu i wymagań dotyczących niezawodności. Na przykład, aluminiowe raki mogą być lekkie jak raczki, ale ich trwałość przy częstym użyciu w miejscach, gdzie występuje kombinacja lodu i skał, będzie znacznie niższa niż w przypadku raków stalowych.

Własne doświadczenie

Wybór odpowiednich raków zależy od rodzaju aktywności. Osobiście przekonałam się, że raczki łańcuchowe doskonale sprawdzają się podczas wędrówek i biegów trailowych. Posiadam zarówno klasyczne modele górskie, jak i ultralekkie, które z łatwością mieszczą się w kamizelce biegowej lub kieszeni.

Do wysokogórskich wypraw wybieram stalowe raki turystyczne z 12 kolcami. Zapewniają one większą stabilność i niezawodność na twardym lodzie, a ich wytrzymała konstrukcja gwarantuje długotrwałe użytkowanie. Są uniwersalne, ponieważ pasują zarówno do butów kategorii B/C, jak i do butów skiturowych. Montaż raków turystycznych na twardym obuwiu lub butach skitourowych wymaga większej precyzji, aby zapewnić stabilność w stromym terenie.

Chwila z jesiennej wyprawy na Marmoladę - Punta Penia.

Przydatne linki

• Testy >

• Poradniki >

• Nowości >

• E-SHOP >

Autor: Kamila Zelinková

Źródła: archiwum autora