Jak używać kompasu? Przewodnik dla entuzjastów outdooru

Opis: Nawet w polskiej kotlinie można się zgubić. Kompas i mapa w przeciwieństwie do elektroniki nigdy się nie wyładowują.

Wstęp

Wiesz, jak używać kompasu do orientacji w terenie? Jak prawidłowo przyłożyć go do mapy, aby znaleźć właściwy kierunek? Wyjaśnimy to w kolejnych akapitach. Dowiesz się również, czym różni się północ geograficzna od magnetycznej.

Jak działa kompas?

Kompas to narzędzie do orientacji w terenie, które pomaga określić kierunek względem magnetycznych biegunów Ziemi. Każdy kompas ma igłę magnetyczną, która swobodnie się obraca i zawsze jednym końcem wskazuje północny biegun magnetyczny. Kolejnym elementem jest pierścień ze skalą 360°. Kompas może mieć również inne udogodnienia, takie jak regulowany kąt deklinacji, przezroczysta płytka z linijką, lupa do czytania map lub lusterko do namierzania azymutu.

Uwaga, na dokładność igły w kompasie mogą wpływać silne urządzenia elektroniczne, metalowe przedmioty, naturalne anomalie magnetyczne, a także burze magnetyczne. Dwie ostatnie rzeczy nie mają dużego wpływu i nie zdarzają się często, jednak dobrze jest unikać używania kompasu w pobliżu elektroniki i metalowych narzędzi.

Jak wybrać kompas?

To zależy od tego, jak często chcesz korzystać z kompasu i jak zaawansowana jest Twoja wiedza na temat orientacji w terenie. Istnieje wiele rodzajów kompasów, mogą mieć różne funkcje, ale także różną dokładność.

1. Kompas podstawowy

Najprostszy typ kompasu, który jest świetny dla początkujących. Nie ma żadnych dodatkowych funkcji i służy do podstawowej orientacji w terenie. Nie ma przezroczystej płytki i można go łatwo schować do kieszeni kurtki lub plecaka.

2. Kompas i bransoletka z paracordu w jednym

Ta bransoletka z kompasem to bardzo funkcjonalny element wyposażenia do przetrwania w terenie. Prosty kompas pomoże w nawigacji, bransoletkę można rozplątać i wykorzystać jako linkę. Ale to nie wszystko. Bransoletka kryje w sobie również krzesiwo i skrobak, które można wykorzystać jako awaryjną piłę.

3. Prosty kompas z przezroczystą płytką

Ten kompas również należy do podstawowych. Jednak dzięki przezroczystej płytce jest bardziej odpowiedni do pracy z mapą.

WSKAZÓWKA: Dziecięcy zestaw outdoorowy do „przetrwania” Kompas, nóż składany, krzesiwo i czołówka to idealny zestaw do przygodowych wypraw, ale także do zdobycia przydatnych umiejętności. Polecamy dla dzieci od 6 lat, ale zawsze pod nadzorem starszej, doświadczonej osoby.

4. Kompas z lusterkiem

Dzięki lusterku możesz dokładniej namierzyć azymut i nie musisz ciągle odrywać wzroku od kompasu. Polecamy do orientacji w trudniejszym terenie.

5. Kompasy ekspedycyjne

Technicznie zorientowane kompasy, które umożliwiają nawigację w trudnym terenie z dużą dokładnością, mają ciekawe funkcje dodatkowe - wykrywanie zagrożenia lawinowego, fluorescencyjne elementy do użytku nocnego, a także globalną igłę.

6. Kompasy wojskowe

Tak zwane kompasy soczewkowe mają celownik i składaną ramę do bardzo precyzyjnego namierzania kierunku.

7. Kompasy cyfrowe

Mogą być zainstalowane w telefonie komórkowym i inteligentnym zegarku. To świetna pierwsza pomoc w przypadku utraty orientacji w terenie. Mają jednak jeden haczyk, są zależne od naładowanej baterii urządzenia. Jeśli chcesz z nich korzystać na dłuższych wyprawach, dodaj do plecaka powerbank.

WSKAZÓWKA: Wiele smartfonów ma zainstalowaną aplikację Kompas od producenta. A jeśli jej nie masz, możesz wypróbować Kompas na Androida i iOS.

8. Busola

Jest to bardziej zaawansowane narzędzie do orientacji w terenie. Podstawą busoli jest kompas uzupełniony o obrotowy kątomierz ze skalą 360° i kreskami.

Co to jest azymut?

Mamy punkt, który określa północ i punkt, do którego chcemy dotrzeć. Kąt między tymi dwoma punktami nazywa się azymutem. Określa on kierunek, w którym chcemy się udać. Stopnie kąta odczytujemy od punktu północnego, który jest traktowany jako 0°. Na obozach turystycznych wyznaczanie trasy według azymutu to popularne zadanie dla dzieci. Idą one wtedy do celu bez względu na przeszkody naturalne, takie jak strumyki, mokradła czy zarośla.

Deklinacja magnetyczna

Aby uzyskać absolutną dokładność w trudnym terenie, należy wziąć pod uwagę deklinację magnetyczną. Igła kompasu wskazuje bowiem północ magnetyczną Ziemi, a ta różni się od północy geograficznej. Deklinacja różni się w zależności od miejsca na Ziemi. Można ją sprawdzić dla danego obszaru z wyprzedzeniem lub kupić dobrą mapę topograficzną, na której jest ona podana.

Jak działa kompas w praktyce?

Idealnie jest, jeśli oprócz kompasu masz również mapę terenu, ponieważ będziesz mógł kontrolować trasę i charakterystyczne punkty orientacyjne. Oto krótka instrukcja, jak używać kompasu w terenie.

1. Określ północ – Trzymaj kompas poziomo przed sobą, aby igła kompasu mogła się swobodnie poruszać. Gdy się ustabilizuje, część igły, która jest zazwyczaj czerwona, będzie wskazywać północ. Północ magnetyczną.
2. Zorientuj mapę względem północy – Połóż mapę na płaskiej powierzchni i wyrównaj ją z północą wskazywaną przez igłę.
3. Określ kierunek trasy – Znajdź na mapie miejsce, do którego chcesz dotrzeć i za pomocą kompasu określ, w którą stronę świata musisz iść. Znajdź na mapie charakterystyczne punkty orientacyjne (szczyty, rzeki, skrzyżowania szlaków, ujścia rzek), które mogą pomóc w orientacji w terenie.
4. Obserwuj i kontroluj kierunek – Podczas marszu trzymaj kompas przed sobą i trzymaj się wyznaczonego kierunku. Regularnie sprawdzaj kierunek swojej wędrówki. Jeśli jesteś w trudnym terenie, sprawdzaj kierunek za każdym razem, gdy zmienia się teren.
5. Zgubiłeś się? – Postaraj się uspokoić, panika nic nie da. Zatrzymaj się i spróbuj ponownie użyć kompasu. Jeśli masz wrażenie, że nie masz pojęcia, gdzie jesteś, spróbuj wrócić do ostatniej znanej pozycji. Jeśli jednak nie wiesz, dokąd wrócić i nie pomaga orientacja na podstawie charakterystycznych punktów w krajobrazie, Słońca lub GPS w telefonie, czas wezwać pomoc.

Na jakie numery dzwonić po pomoc?

Numery telefonów alarmowych warto mieć w telefonie komórkowym, zanim gdziekolwiek się wybierzesz. Podobnie jak zalecamy zainstalowanie w telefonie aplikacji Ratunek, która współpracuje również z GOPR i TOPR oraz WOPR. W innych krajach UE można się dodzwonić pod uniwersalny numer 112.

• Górskie Pogotowie Ratunkowe, jeśli działa w danym miejscu.
• Służby ratownicze - straż pożarna 998, pogotowie ratunkowe 999, policja 997 lub uniwersalny numer 112.
• Za granicą numer do lokalnego GOPR-u, lokalnej policji, a także do ambasady RP.
• Infolinia firmy ubezpieczeniowej, w której masz wykupione ubezpieczenie podróżne.
• Schronisko górskie, w którym jesteś zakwaterowany i do którego zmierzasz.

Opis: Wyprawy z kompasem to zazwyczaj jedna wielka przygoda. Polecamy dobrze się przygotować i zaimpregnować buty. Nigdy nie wiadomo, dokąd zaprowadzi Was trasa.

Jak używać busoli?

Używanie kompasu i busoli nieco się różni. Busola pomoże nam dokładnie określić azymut za pomocą obrotowej skali. Przykładamy ją do mapy tak, aby była równoległa do prawego górnego rogu mapy lub do jednej z zaznaczonych linii północ-południe. Igła kompasu na busoli musi wskazywać północ (N), ustaw mapę w pozycji, w której jest to spełnione.

Nie wiem, gdzie jestem

Znajdź w terenie kilka charakterystycznych punktów, które widzisz na mapie. Połóż busolę na wyrównanej mapie. Kreska na obrotowym pierścieniu powinna być skierowana do górnej krawędzi mapy, igła na północ, a dłuższy bok powinien przecinać jeden z punktów. Wzdłuż tego boku narysuj linię i powtórz z kolejnymi punktami. Miejsce, w którym linie się przecinają, wskazuje Twoją pozycję.

Azymut na mapie

Przyłóż busolę do mapy tak, aby krawędź busoli pokrywała się z linią między punktem początkowym a celem. Obróć kątomierz tak, aby kreski były równoległe do linii północ-południe na mapie, a N na obrotowej skali wskazywał górną krawędź mapy. Odczytaj azymut. Podczas marszu pamiętaj o regularnym sprawdzaniu, czy idziesz we właściwym kierunku.

Azymut w terenie

Znajdź charakterystyczny punkt w otaczającym krajobrazie i skieruj do niego strzałkę na busoli. Pierścień powinien być obrócony tak, aby kreski i igła były równoległe, a igła wskazywała północ. Oś podłużna określi wtedy azymut punktu, który odczytasz na skali.

O czym nie zapomnieć na wyprawie?

Zawsze warto mieć lekką, wodoodporną kurtkę i dobre buty trekkingowe. Nie lekceważ suchych skarpet. Do plecaka spakuj butelkę z wodą, a na dłuższe wyprawy również filtr podróżny. Jedzenie na szlak pakuj z głową, najlepsze jest outdoorowe jedzenie MRE, które jest pożywne, ale nie obciąża zbędnymi kilogramami.

• Kuchenki

• Naczynia

• Prowiant

• Kuchnie

Przydatne linki

• Poradniki >

• Nowości >

• Testy >

• E-SHOP >

Autor: Lucie Krůčková

Źródła: archiwum autora